Nguyên tắc khi thực hiện độc quyền nhà nước trong xuất nhập khẩu vàng miếng

I. Độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mạiĐiều 3 Nghị định 94/2017/NĐ-CP đã đưa ra một định nghĩa rõ ràng về "độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại" như sau:Độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại, hay còn gọi là hoạt động thương mại độc quyền nhà nước, là tất cả các hoạt động thương mại chỉ được thực hiện bởi cơ quan nhà nước có quyền hoặc được giao cho tổ chức và cá nhân cụ thể để thực hiện.Điều này có nghĩa rằng, chỉ có cơ quan nhà nước hoặc các tổ chức, cá nhân được cơ quan nhà nước ủy quyền mới có thể thực hiện các hoạt động thương mại này.II. Độc quyền nhà nước có áp dụng cho xuất nhập khẩu vàng miếng không?Một trong những câu hỏi thường gặp là liệu độc quyền nhà nước có áp dụng đối với hoạt động xuất nhập khẩu vàng miếng không. Để giải quyết câu hỏi này, chúng ta cần nắm Điều 5 của Nghị định 94/2017/NĐ-CP, quy định về danh mục hàng hóa, dịch vụ và địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước:Trong đó, Nghị định này đã ban hành một danh mục đặc biệt gọi là "Danh mục hàng hóa, dịch vụ và địa bàn thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại." Danh mục này chứa danh sách các hàng hóa, dịch vụ và địa bàn cụ thể thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại. Danh mục này xác định rõ các hàng hóa, dịch vụ độc quyền nhà nước và hoạt động thương mại độc quyền nhà nước tương ứng với chúng.Theo đó, hoạt động xuất nhập khẩu vàng miếng (hoạt động thứ 4 trong danh mục) là hoạt động phải thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại, địa bàn áp dụng trên toàn bộ lãnh thổ Việt Nam.III. Nguyên tắc khi thực hiện độc quyền nhà nước trong xuất nhập khẩu vàng miếngKhi áp dụng độc quyền nhà nước trong hoạt động xuất nhập khẩu vàng miếng, nguyên tắc quan trọng cần tuân thủ. Điều này đã được ràng buộc trong Điều 4 của Nghị định 94/2017/NĐ-CP:- Lựa chọn hàng hóa và dịch vụ độc quyền: Độc quyền nhà nước chỉ áp dụng cho các hàng hóa và dịch vụ cần phải độc quyền liên quan đến quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia hoặc các lĩnh vực mà các thực thể kinh tế khác không có nhu cầu và khả năng tham gia.- Phân chia quyền thực hiện: Cơ quan nhà nước có quyền thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại có thể thực hiện trực tiếp hoặc chỉ định cho tổ chức, cá nhân thực hiện. Quyết định về việc chỉ định phải được Thủ trưởng cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện bằng văn bản.- Giám sát chặt chẽ: Hoạt động thương mại độc quyền nhà nước phải được thực hiện dưới sự giám sát của cơ quan quản lý nhà nước theo quy định của pháp luật.- Không áp dụng cấp ủy: Bộ, cơ quan ngang bộ, chính quyền địa phương các cấp không được quy định hoạt động, hàng hóa, dịch vụ, địa bàn thực hiện hoạt động thương mại độc quyền nhà nước. Đối với hàng hóa, dịch vụ, địa bàn phục vụ mục đích quốc phòng, an ninh thực hiện độc quyền nhà nước trong hoạt động thương mại theo hướng dẫn của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng và Bộ trưởng Bộ Công an.IV. Trách nhiệm của các chủ thể thực hiện độc quyền nhà nướcNgoài việc tuân thủ các nguyên tắc khi thực hiện xuất nhập khẩu vàng miếng theo độc quyền nhà nước, các chủ thể thực hiện trực tiếp độc quyền nhà nước (cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân) cũng phải đảm bảo trách nhiệm cụ thể, theo quy định trong Điều 7 của Nghị định 94/2017/NĐ-CP:- Kiểm soát và giám sát: Các tổ chức, cá nhân và cơ quan nhà nước tham gia vào hoạt động thương mại độc quyền nhà nước phải tuân thủ các biện pháp kiểm soát của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo quy định của pháp luật về cạnh tranh, giá cả và các quy định khác liên quan.- Dự trữ quốc gia: Các cơ quan nhà nước thực hiện hoạt động dự trữ quốc gia cũng phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về dự trữ quốc gia.- Sử dụng vốn nhà nước: Việc sử dụng vốn nhà nước của các doanh nghiệp nhà nước trong kinh doanh các hàng hóa và dịch vụ thuộc Danh mục cũng phải tuân thủ theo pháp luật về quản lý và sử dụng vốn nhà nước.