Xử phạt tình trạng bố mẹ cưỡng ép kết hôn như thế nào?

Xử lý tình trạng bố mẹ cưỡng ép kết hôn như thế nào?

Em A bị bố mẹ ép gả cho một gia đình giàu có khi em vừa tròn 17 tuổi. Vì hoàn cảnh khó khăn nên bố mẹ A ép em kết hôn để phụ giúp gia đình có cuộc sống khá giả hơn. Vậy việc cưỡng ép kết hôn của bố mẹ A có bị pháp luật nghiêm cấm không? Hoàn cảnh của A có bị xem là tảo hôn không?

Cưỡng ép kết hôn là gì? Cưỡng ép kết hôn có trái quy định pháp luật không?

Cưỡng ép kết hôn được quy định tại khoản 9 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

[...]

9. Cưỡng ép kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn hoặc ly hôn trái với ý muốn của họ.”

Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình căn cứ theo Điều 5 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định như sau:

“Điều 5. Bảo vệ chế độ hôn nhân và gia đình

1. Quan hệ hôn nhân và gia đình được xác lập, thực hiện theo quy định của Luật này được tôn trọng và được pháp luật bảo vệ.

2. Cấm các hành vi sau đây:

a) Kết hôn giả tạo, ly hôn giả tạo;

b) Tảo hôn, cưỡng ép kết hôn, lừa dối kết hôn, cản trở kết hôn;

c) Người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người đang có chồng, có vợ;

d) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ; giữa những người có họ trong phạm vi ba đời; giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi; giữa người đã từng là cha, mẹ nuôi với con nuôi, cha chồng với con dâu, mẹ vợ với con rể, cha dượng với con riêng của vợ, mẹ kế với con riêng của chồng;

đ) Yêu sách của cải trong kết hôn;

e) Cưỡng ép ly hôn, lừa dối ly hôn, cản trở ly hôn;

g) Thực hiện sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản vì mục đích thương mại, mang thai hộ vì mục đích thương mại, lựa chọn giới tính thai nhi, sinh sản vô tính;

h) Bạo lực gia đình;

i) Lợi dụng việc thực hiện quyền về hôn nhân và gia đình để mua bán người, bóc lột sức lao động, xâm phạm tình dục hoặc có hành vi khác nhằm mục đích trục lợi.

3. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình phải được xử lý nghiêm minh, đúng pháp luật.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân có quyền yêu cầu Tòa án, cơ quan khác có thẩm quyền áp dụng biện pháp kịp thời ngăn chặn và xử lý người có hành vi vi phạm pháp luật về hôn nhân và gia đình.

4. Danh dự, nhân phẩm, uy tín, bí mật đời tư và các quyền riêng tư khác của các bên được tôn trọng, bảo vệ trong quá trình giải quyết vụ việc về hôn nhân và gia đình.”

Theo đó, hành vi cưỡng ép kết hôn là một trong những hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, nhằm bảo vệ chế độ hôn nhân gia đình

Kết hôn cần đáp ứng điều kiện gì? Tảo hôn là gì?

Điều kiện kết hôn căn cứ tại Điều 8 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 như sau:

“Điều 8. Điều kiện kết hôn

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này.

2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.”

Theo đó, điều kiện về độ tuổi được xem là điều kiện quan trọng và được pháp luật chú trọng trong việc kết hôn. Nam phải từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ phải từ đủ 18 tuổi trở lên mới đáp ứng điều kiện về độ tuổi để kết hôn.

Căn cứ tại khoản 8 Điều 3 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 quy định:

“Điều 3. Giải thích từ ngữ

8. Tảo hôn là việc lấy vợ, lấy chồng khi một bên hoặc cả hai bên chưa đủ tuổi kết hôn theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 8 của Luật này.”

Theo đó, trong trường hợp của A, A vừa tròn 17 tuổi là vẫn chưa đủ tuổi để được kết hôn theo quy định của pháp luật. Việc A phải lấy chồng khi mới chỉ 17 tuổi được xem là tảo hôn. Như vậy, hành vi của cưỡng ép A kết hôn của bố mẹ A trong khi A mới chỉ 17 tuổi là vi phạm nghiêm trọng pháp luật hôn nhân gia đình.

Cưỡng ép kết hôn bị xử phạt ra sao?

Căn cứ theo khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020/NĐ-CP quy định về hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng, như sau:

“Điều 59. Hành vi vi phạm quy định về kết hôn, ly hôn và vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng

[...]

2. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau:

a) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa những người cùng dòng máu về trực hệ hoặc giữa những người có họ trong phạm vi ba đời;

b) Kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng giữa cha, mẹ nuôi với con nuôi;

c) Cưỡng ép kết hôn hoặc lừa dối kết hôn; cưỡng ép ly hôn hoặc lừa dối ly hôn;

d) Lợi dụng việc kết hôn để xuất cảnh, nhập cảnh, cư trú, nhập quốc tịch Việt Nam, quốc tịch nước ngoài; hưởng chế độ ưu đãi của Nhà nước hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích xây dựng gia đình;

đ) Lợi dụng việc ly hôn để trốn tránh nghĩa vụ tài sản, vi phạm chính sách, pháp luật về dân số hoặc để đạt được mục đích khác mà không nhằm mục đích chấm dứt hôn nhân.

3. Biện pháp khắc phục hậu quả:

Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm quy định tại các điểm d và đ khoản 2 Điều này."

Theo đó, trong trường hợp của A, số tiền mà bố mẹ A bị phạt có thể lên đến 20.000.000 đồng.