Thực trạng hoạt động của Cơ quan Cảnh sát điều tra

2.4. Thực trạng hoạt động của Cơ quan Cảnh sát điều tra2.4.1. Về kết quả thực hiện công tác điều tra theo thẩm quyền của Cơ quan Cảnh sát điều tra theo quy định của pháp luật tố tụng hình sựĐể đánh giá kết quả thực hiện công tác đấu tranh phòng chống tội phạm nói chung và công tác điều tra tội phạm nói riêng theo thẩm quyền được giao của Cơ quan CSĐT thì trước hết cần đánh giá tình hình tội phạm diễn ra trên toàn quốc.Theo điều tra, khảo sát trong khoảng thời gian 9 năm, từ năm 2005 đến 2013 (ngay sau khi áp dụng Pháp lệnh tổ chức ĐTHS) trên toàn quốc đã xảy ra tổng cộng 583.641 vụ phạm tội [Phụ lục, bảng 1.1], cụ thể như sau:Án về hình sự: 464.127 vụ, chiếm 79,52%;Án về kinh tế: 9.852 vụ, chiếm 1,68%;Án về ma túy: 106.237 vụ, chiếm 18,20%.Riêng đối với tội phạm về môi trường, tham nhũng: tính từ năm 2009 đến 2013 trên toàn quốc đã xảy ra 1.341 vụ phạm tội về môi trường; từ năm 2007 đến 2013 đã xảy ra 2.084 vụ phạm tội về tham nhũng (do các lực lượng đấu tranh với các tội phạm này được thành lập sau nên số liệu thống kê sau này mới tách ra)Từ số liệu thống kê như trên có thể thấy, hằng năm số lượng tội phạm hình sự xảy ra là rất lớn và điều này đòi hỏi Cơ quan CSĐT với thẩm quyền được giao phải nỗ lực cao mới có thể tiếp nhận, điều tra, giải quyết kịp thời, đúng quy định của pháp luật các vụ án xảy ra.Đối với công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo và kiến nghị khởi tố được thực hiện một cách nghiêm túc. Theo thống kê, từ năm 2005 đến hết năm 2013, Cơ quan CSĐT trên toàn quốc đã tiếp nhận 628.375 tố giác, tin báo về tội phạm[Bảng 1.7]. Kết quả: quyết định khởi tố vụ án 357.568 vụ (chiếm 56,91%), không khởi tố vụ án 159.844 (chiếm 25,43%), xử lý hành chính 27.739 vụ (chiếm 4,42%), chuyển cơ quan khác xem xét, xử lý 83.224 vụ (chiếm 13,24%) [Phụ lục, bảng 1.8].Đối với công tác điều tra, xử lý tội phạm: Trong thời gian 9 năm, từ năm 2005 đến hết năm 2013, Cơ quan CSĐT trên toàn quốc đã điều tra tổng số 741.316 vụ án, 1.161.085 bị can (chiếm 98% tổng số án thụ lý điều tra của CQĐT trong CAND) [Phụ lục, bảng 1.2]. Trong đó, khởi tố mới 695.428 vụ án (chiếm 93,81 %,), 1.094.787 bị can (chiếm 94,29%).Với số lượng vụ án phải thụ lý điều tra rất lớn như vậy nhưng Cơ quan CSĐT đã đạt được kết quả to lớn. Trong tổng số 741.316 vụ án, 1.161.085 bị can thì Cơ quan CSĐT các cấp đã kết thúc điều tra được 526.508 vụ án, với 927.555 bị can. Trong đó, kết luận điều tra đề nghị truy tố 512.896 vụ (đạt 97,41%), 897292 bị can (đạt 96,73%); đình chỉ điều tra 13.612 vụ (chiếm 2,58%); 18.163 bị can, (chiếm 1,95%), trong số 18.163 bị can được đình chỉ điều tra có 1.133 bị can (chiếm 6,24%) được đình chỉ điều tra theo khoản 1, 2 Điều 107 (không có sự việc phạm tội, hành vi không cấu thành tội phạm) và điểm b, Khoản 2 Điều 164 Bộ luật TTHS (đã hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm).Ngoài ra, qua thống kê cho thấy tổng số ĐTV hiện nay khoảng 12.580 thì tính ra mỗi ĐTV phải thụ lý 6,40 vụ, riêng đối với ĐTV thuộc hệ điều tra tội phạm về TTXH mỗi năm phải thụ lý bình quân khoảng 10 vụ/ĐTV. Tỷ lệ này là khá cao và điều này chắc chắn sẽ ảnh hưởng phần nào đến kết quả và tiến độ của công tác điều tra tội phạm.Đối với Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện, từ khi thực hiện Bộ luật TTHS năm 2003, đặc biệt là Pháp lệnh tổ chức ĐTHS năm 2004 thì Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện đã cơ bản đáp ứng được yêu cầu TTHS. Tổ chức bộ máy của Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện khá linh hoạt, hoạt động hiệu quả. Hằng năm số vụ án, bị can do Cơ quan CSĐT CA cấp huyện thụ lý điều tra chiếm trên 80% vụ án, 90% bị can thuộc thẩm quyền điều tra của Cơ quan CSĐT trên toàn quốc [78,tr.53]. Điều này đã tạo điều kiện cho Cơ quan CSĐT cấp trên (Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh và Cơ quan CSĐT Bộ Công an) tập trung lực lượng, phương tiện điều tra các vụ án đặc biệt nghiêm trọng, phức tạp và thực hiện chức năng kiểm tra, hướng dẫn.2.4.2.Thực trạng về tổ chức và người tiến hành tố tụng trong Cơ quan Cảnh sát điều traThực trạng về tổ chức của Cơ quan Cảnh sát điều traThực hiện quy định của pháp luật TTHS, cụ thể là Pháp lệnh tổ chức ĐTHS, tổ chức bộ máy của Cơ quan CSĐT được tổ chức ở 3 cấp, cụ thể:Cơ quan CSĐT Bộ Công an: Trước ngày 15/12/2006 Cơ quan CSĐT Bộ Công an gồm có 04 đơn vị (như đã phân tích phần 2.1.1). Tuy nhiên, do tình hình thực tế đòi hỏi phải có sự đấu tranh quyết liệt hơn với tội phạm về tham nhũng nên ngày 15/12/2006 Ủy ban thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh sửa đổi Điều 9 Pháp lệnh tổ chức ĐTHS để thành lập lực lượng chuyên trách điều tra tội phạm về tham nhũng. Do đó, hiện nay tổ chức Cơ quan CSĐT Bộ Công an gồm 5 lực lượng: Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an, Cục CSĐT tội phạm về TTXH, Cục CSĐT tội phạm về TTQLKT & CV, Cục CSĐT tội phạm về ma túy và Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng.Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh: hiện nay trên toàn quốc có 63 Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh, cơ cấu của Cơ quan CSĐT Công an cấp tỉnh gồm có 04 đơn vị: văn phòng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh; phòng CSĐT tội phạm về TTXH; phòng CSĐT tội phạm về TTQLKT & CV; phòng CSĐT tội phạm về ma túy;Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện: gồm có 696 Cơ quan Cảnh sát điều tra. Căn cứ vào tình hình thực tế của các địa phương, Cơ quan CSĐT Công an cấp huyện được bố trí cụ thể như sau: Có 114 CA cấp huyện (chiếm 16,33%) bố trí 04 đội điều tra; có 398 CA cấp huyện (chiếm 57,18%) bố trí 03 đội điều tra; có 184 Công an cấp huyện (chiếm 26,43%) bố trí 01 hoặc 02 đội điều tra [Phụ lục, bảng 1.3].Với tổ chức bộ máy như trên, hoạt động của Cơ quan CSĐT trên toàn quốc đã tạo ra được sự gắn kết giữa điều tra trinh sát và điều tra tố tụng, tạo điều kiện cho ĐTV được tiếp cận hồ sơ vụ án ngay từ đầu và Trinh sát viên được tiếp tục theo vụ án cho đến khi kết thúc. Điều này sẽ tạo ra hiệu quả cho cả công tác phòng ngừa và đấu tranh chống tội phạm. Đồng thời với sự tổ chức lực lượng theo hướng tập trung, chuyên sâu, gắn với các loại tội phạm cụ thể nên có thể tạo ra cơ chế, huy động được đầy đủ và nhanh nhất lực lượng, phương tiện khi có yêu cầu điều tra vụ án, qua đó góp phần rút ngắn thời gian điều tra vụ án, khắc phục đáng kể tình trạng gia hạn, quá hạn điều tra.Theo: Vũ Duy CôngLink luận án:  Tại đây