Hướng dẫn thủ tục xử phạt vi phạm hành chính
Khái niệm vi phạm hành chính và quy trình xử phạt vi phạm hành chính
Vi phạm hành chính là hành vi có lỗi do cá nhân hoặc tổ chức thực hiện, vi phạm quy định của pháp luật về quản lý nhà nước, không thuộc loại tội phạm, nhưng theo quy định của pháp luật phải bị xử phạt vi phạm hành chính.
Xử phạt vi phạm hành chính là quá trình người có thẩm quyền xử phạt áp dụng các biện pháp xử phạt và khắc phục hậu quả đối với cá nhân hoặc tổ chức thực hiện hành vi vi phạm hành chính theo quy định của pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính.
Các hình thức xử phạt vi phạm hành chính hiện nay và những lưu ý.
Căn cứ theo điều 21 Luật xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020, các hình thức xử phạt vi phạm hành chính bao gồm:
- Cảnh cáo: Thông báo về việc vi phạm và cảnh báo cá nhân hoặc tổ chức vi phạm.
- Phạt tiền: Khoản tiền phải nộp do vi phạm, theo mức tiền quy định.
- Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn hoặc đình chỉ hoạt động có thời hạn: Loại bỏ quyền sử dụng các giấy phép hoặc chứng chỉ nếu vi phạm.
- Tịch thu tang vật vi phạm hành chính: Loại bỏ tài sản, đối tượng vi phạm hành chính.
- Tịch thu phương tiện vi phạm hành chính: Loại bỏ phương tiện được sử dụng để vi phạm hành chính.
- Trục xuất: Đuổi ra khỏi nước nếu có vi phạm liên quan đến người nước ngoài.
Lưu ý: Mức xử phạt và quy định cụ thể có thể thay đổi tùy theo quốc gia và loại vi phạm. Ngoài ra, quy trình xử phạt vi phạm hành chính cũng cần tuân theo các quy định của pháp luật và thẩm quyền có thể thay đổi từ trường hợp này sang trường hợp khác.
Xử phạt cảnh cáo
Theo điều 22 Luật xử lý vi phạm hành chính sửa đổi 2020, cảnh cáo là hình thức xử phạt áp dụng đối với cá nhân, tổ chức có vi phạm hành chính không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. Cảnh cáo được quyết định bằng văn bản.
Xử phạt bằng hình thức phạt tiền
Mức phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính là từ 50.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng đối với cá nhân và từ 100.000 đồng đến 2.000.000.000 đồng đối với tổ chức.
Tuy nhiên, ngoại trừ các trường hợp mức phạt tiền tối đa trong các lĩnh vực thuế, đo lường, an toàn thực phẩm, chất lượng sản phẩm, hàng hóa, chứng khoán, cạnh tranh theo quy định tại các luật tương ứng.
Đối với khu vực nội thành của thành phố trực thuộc trung ương, mức phạt tiền có thể cao hơn, nhưng tối đa không quá 02 lần mức phạt chung áp dụng đối với cùng hành vi vi phạm trong các lĩnh vực giao thông đường bộ, bảo vệ môi trường, an ninh trật tự, an toàn xã hội.
Việc xác định mức phạt tiền đối với một hành vi vi phạm hành chính cụ thể trong trường hợp có nhiều tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ được áp dụng theo nguyên tắc sau đây:
-Khi xác định mức phạt tiền đối với tổ chức, cá nhân vi phạm vừa có tình tiết tăng nặng, vừa có tình tiết giảm nhẹ, thì được giảm trừ tình tiết tăng nặng theo nguyên tắc một tình tiết giảm nhẹ được giảm trừ một tình tiết tăng nặng.
-Mức phạt tiền cụ thể đối với một hành vi vi phạm hành chính là mức trung bình của khung phạt tiền được quy định đối với hành vi đó.
Trong trường hợp có từ 02 tình tiết giảm nhẹ trở lên, thì áp dụng mức tối thiểu của khung tiền phạt; nếu có từ 02 tình tiết tăng nặng trở lên, thì áp dụng mức tối đa của khung tiền phạt.
-Chính phủ quy định khung tiền phạt hoặc mức tiền phạt đối với hành vi vi phạm hành chính cụ thể theo một trong các phương thức sau đây, nhưng khung tiền phạt cao nhất không vượt quá mức tiền phạt tối đa theo quy định:
-Xác định số lần, tỷ lệ phần trăm của giá trị, số lượng hàng hoá, tang vật vi phạm, đối tượng bị vi phạm hoặc doanh thu, số thu được từ vi phạm hành chính.
-Căn cứ vào hành vi, khung tiền phạt hoặc mức tiền phạt được quy định tại nghị định của Chính phủ và yêu cầu quản lý kinh tế - xã hội đặc thù của địa phương, Hội đồng nhân dân thành phố trực thuộc trung ương có quyền quyết định khung tiền phạt hoặc mức tiền phạt cụ thể đối với hành vi vi phạm trong các lĩnh vực quy định nhưng không vượt quá mức tiền phạt tối đa đối với lĩnh vực tương ứng.
Hình thức xử phạt bổ sung
-Tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời : Hình thức xử phạt được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm nghiêm trọng các hoạt động được ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề.
Trong thời gian bị tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề, cá nhân, tổ chức không được tiến hành các hoạt động ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề.
-Đình chỉ hoạt động có thời hạn: Hình thức xử phạt được áp dụng đối với cá nhân, tổ chức vi phạm hành chính trong các trường hợp đình chỉ một phần hoạt động gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có khả năng thực tế gây hậu quả nghiêm trọng đối với tính mạng, sức khỏe con người, môi trường của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ mà theo quy định của pháp luật phải có giấy phép; đình chỉ một phần hoặc toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ hoặc hoạt động khác mà theo quy định của pháp luật không phải có giấy phép và hoạt động đó gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có khả năng thực tế gây hậu quả nghiêm trọng đối với tính mạng, sức khỏe con người, môi trường và trật tự, an toàn xã hội.
Việc quy định tước quyền sử dụng giấy phép, chứng chỉ hành nghề có thời hạn đối với hành vi vi phạm hành chính phải trên cơ sở có đầy đủ các căn cứ sau đây:
- Trực tiếp vi phạm các hoạt động được ghi trong giấy phép, chứng chỉ hành nghề.
- Vi phạm có tính chất, mức độ nghiêm trọng xâm hại trật tự quản lý hành chính nhà nước.
Việc quy định đình chỉ một phần hoạt động có thời hạn đối với hành vi vi phạm hành chính của cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ mà theo quy định của pháp luật phải có giấy phép phải trên cơ sở có đầy đủ các căn cứ sau đây:
- Trực tiếp vi phạm các hoạt động được ghi trong giấy phép.
- Vi phạm có tính chất, mức độ nghiêm trọng xâm hại trật tự quản lý hành chính nhà nước.
- Gây hậu quả nghiêm trọng hoặc có khả năng thực tế gây hậu quả nghiêm trọng đối với tính mạng, sức khỏe con người, môi trường và trật tự, an toàn xã hội.
Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính
Tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính là việc sung vào ngân sách nhà nước vật, tiền, hàng hoá, phương tiện có liên quan trực tiếp đến vi phạm hành chính. Đây là hình thức xử phạt được áp dụng đối với vi phạm hành chính nghiêm trọng do lỗi cố ý của cá nhân hoặc tổ chức.
Thủ tục xử lý vi phạm hành chính
Thủ tục xử lý vi phạm hành chính là quá trình tổng hợp các bước mà các cơ quan nhà nước phải thực hiện từ khi phát hiện hành vi vi phạm cho đến khi ban hành quyết định xử phạt. Quy trình này do cơ quan có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật. Dưới đây là mô tả chi tiết các bước trong quá trình này:
-Phát hiện vi phạm: Khi một cơ quan nhà nước hoặc người làm nhiệm vụ công an, chức năng phát hiện hành vi vi phạm hành chính, họ phải tiến hành ngay để dừng hành vi vi phạm bằng cách sử dụng lời nói, còi, hiệu lệnh hoặc thông qua văn bản.
-Xử lý tại chỗ (không lập biên bản): Đối với vi phạm nhỏ, cơ quan có thẩm quyền có quyền xử phạt tại chỗ. Đối với cá nhân, mức phạt có thể lên đến 250.000 đồng và đối với tổ chức lên đến 500.000 đồng.
Quyết định xử phạt tại chỗ phải ghi rõ thông tin về ngày, tháng, năm ra quyết định, tên, địa chỉ của cá nhân hoặc tổ chức vi phạm, hành vi vi phạm, địa điểm vi phạm, chứng cứ liên quan, và mức tiền phạt (nếu có).
-Lập biên bản (nếu cần): Đối với vi phạm hành chính có tính chất nghiêm trọng hoặc khi không thể xử phạt tại chỗ, cơ quan có thẩm quyền sẽ lập biên bản vi phạm hành chính.
Biên bản này sẽ ghi rõ thông tin về thời gian, địa điểm lập biên bản, thông tin về người vi phạm, mô tả hành vi vi phạm, lời khai của người vi phạm hoặc đại diện tổ chức vi phạm, và các thông tin khác liên quan.
-Xác minh và xem xét hồ sơ: Cơ quan có thẩm quyền sẽ tiến hành xem xét hồ sơ vi phạm, xác định tình tiết của vi phạm, xem xét các yếu tố như lỗi, tính nặng hay giảm nhẹ của vi phạm, và đánh giá giá trị của tang vật hoặc phương tiện vi phạm hành chính. Thẩm quyền xử phạt sẽ dựa vào thông tin này để xác định khung tiền phạt.
-Giải trình: Cá nhân hoặc tổ chức vi phạm hành chính có quyền cung cấp giải trình trực tiếp hoặc bằng văn bản với thẩm quyền xử phạt. Thẩm quyền này sẽ xem xét giải trình trước khi ra quyết định xử phạt.
-Chuyển hồ sơ cho cơ quan hình sự (nếu cần): Nếu vi phạm hành chính có dấu hiệu tội phạm, cơ quan có thẩm quyền sẽ chuyển hồ sơ cho cơ quan hình sự để xem xét trách nhiệm hình sự. Sau đó, nếu không khởi tố hình sự, hồ sơ sẽ được chuyển lại cho thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính.
-Quyết định xử phạt: Cuối cùng, thẩm quyền xử phạt sẽ ra quyết định xử phạt dựa trên thông tin trong hồ sơ vi phạm hành chính. Quyết định này phải ghi rõ thông tin về ngày, tháng, năm ra quyết định, thông tin về người vi phạm, hành vi vi phạm, địa điểm vi phạm, chứng cứ liên quan, mức tiền phạt và các điều khoản pháp luật liên quan.
-Thời hạn xử lý: Thời hạn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính là 07 ngày kể từ ngày có biên bản vi phạm hành chính.
Câu hỏi liên quan:
- Câu hỏi: Có những loại thủ tục xử phạt nào được áp dụng khi vi phạm hành chính?
Trả lời: Các loại thủ tục xử phạt vi phạm hành chính bao gồm xử phạt tại chỗ (không lập biên bản), lập biên bản vi phạm hành chính, xem xét và xử lý hồ sơ vi phạm hành chính, giải trình, và chuyển hồ sơ cho cơ quan hình sự (nếu cần).
- Câu hỏi: Có thể cung cấp ví dụ về một thủ tục xử phạt vi phạm hành chính?
Trả lời: Ví dụ, khi một người lái xe vi phạm luật giao thông bằng việc vượt đèn đỏ, cảnh sát giao thông có thể xử phạt tại chỗ bằng cách yêu cầu tài xế dừng lại và phạt tiền vi phạm hành chính mà không cần lập biên bản.
- Câu hỏi: Hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính thường bao gồm những tài liệu nào?
Trả lời: Hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính bao gồm biên bản vi phạm hành chính, quyết định xử phạt hành chính, các tài liệu, giấy tờ có liên quan và các thông tin khác cần thiết để xác định vi phạm và mức phạt.
- Câu hỏi: Hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính được lưu trữ như thế nào?
Trả lời: Hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính phải được lưu trữ theo quy định của pháp luật. Thời hạn lưu trữ có thể khác nhau tùy theo quy định của từng quốc gia hoặc lĩnh vực cụ thể, nhưng thông thường, hồ sơ này được bảo quản trong một thời gian dài để đảm bảo tính minh bạch và tuân thủ quy định pháp luật.
- Câu hỏi: Khi nào thì cơ quan thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả trong xử lý vi phạm hành chính?
Trả lời: Biện pháp khắc phục hậu quả thường được áp dụng khi vi phạm hành chính gây ra hậu quả khắc phục được, và việc khắc phục này có thể làm giảm tính nặng của vi phạm. Ví dụ, khi một cá nhân vi phạm môi trường bằng việc xả thải chất độc vào môi trường, cơ quan có thẩm quyền có thể yêu cầu cá nhân này khắc phục hậu quả bằng cách làm sạch môi trường bị ô nhiễm.