Cách Xử Lý Thiệt Hại Trong Trường Hợp Tai Nạn Đâm Va Do Các Nguyên Nhân Bất Khả Kháng

Tai nạn đâm va trên biển luôn là một vấn đề quan trọng và phức tạp, đặc biệt khi nó xảy ra do các nguyên nhân bất khả kháng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về trường hợp tai nạn đâm va do các nguyên nhân bất khả kháng và cách xử lý thiệt hại trong khuôn khổ của Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015.I. Tai nạn đâm va là gì? Căn cứ Điều 285 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định về tai nạn đâm va như sau:“Tai nạn đâm vaTai nạn đâm va là tai nạn xảy ra do đâm va giữa tàu biển với tàu biển, tàu biển với phương tiện thủy nội địa, tàu biển với thủy phi cơ hoặc giữa các phương tiện khác trên biển, trong vùng nước cảng biển.”Theo đó, tai nạn đâm va được định nghĩa là tai nạn xảy ra do đâm va giữa tàu biển với tàu biển, tàu biển với phương tiện thủy nội địa, tàu biển với thủy phi cơ hoặc giữa các phương tiện khác trên biển, trong vùng nước cảng biển. Tai nạn đâm va có thể xảy ra vì nhiều nguyên nhân, bao gồm sự cố trong quản lý tàu, khả năng thời tiết xấu, hoặc các sự kiện bất khả kháng.Điều quan trọng cần lưu ý là đâm va có thể xảy ra do các nguyên nhân bất khả kháng, ngẫu nhiên, hoặc khi không thể xác định được tàu nào có lỗi. Điều này có nghĩa là không phải lúc nào tai nạn đâm va cũng do sự cẩu thả hoặc vi phạm quy tắc của tàu biển.II. Xử lý thiệt hại trong trường hợp bất khả khángĐiều 288 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 quy định về đâm va do bất khả kháng như sau:“Đâm va do bất khả kháng, ngẫu nhiên, không xác định được lỗiTrường hợp tai nạn đâm va xảy ra do các nguyên nhân bất khả kháng, ngẫu nhiên hoặc khi không xác định được tàu có lỗi thì thiệt hại của tàu nào tàu đó chịu, kể cả trường hợp tàu đang được neo, buộc hoặc cập mạn một tàu khác thì xảy ra đâm va.”Theo đó, trường hợp tai nạn đâm va xảy ra do các nguyên nhân bất khả kháng, thiệt hại của các tàu được xử lý như sau:- Trường hợp tàu nào gây ra va chạm: Nếu có khả năng xác định tàu nào gây ra va chạm trong trường hợp bất khả kháng, tàu đó sẽ chịu trách nhiệm về thiệt hại. Điều này có nghĩa rằng tàu chịu trách nhiệm bồi thường cho các thiệt hại gây ra bởi tai nạn đó, bao gồm tổn thất về tàu, người, và tài sản liên quan.- Trường hợp tàu đang neo, buộc, hoặc cập mạn một tàu khác: Nếu tai nạn xảy ra khi tàu đang thực hiện các hoạt động như neo, buộc, hoặc cập mạn một tàu khác, và tai nạn đó do nguyên nhân bất khả kháng, thì tàu đó cũng chịu trách nhiệm về thiệt hại.- Trường hợp khó xác định nguyên nhân: Trong một số trường hợp, nguyên nhân gây ra tai nạn đâm va có thể không rõ ràng hoặc không thể xác định được. Trong trường hợp này, quy định rằng các tàu tham gia vào tai nạn đó chia sẻ trách nhiệm bồi thường theo mức độ lỗi của mỗi bên. Nếu mức độ lỗi bằng nhau hoặc không thể xác định cụ thể mức độ lỗi của mỗi bên, thì trách nhiệm bồi thường được phân bổ đều cho tất cả các bên.- Bồi thường tính mạng và thương tích: Trong trường hợp bồi thường tính mạng, thương tích hoặc tổn hại khác về sức khỏe con người, các tàu có lỗi phải chịu trách nhiệm liên đới. Tàu đã bồi thường vượt quá trách nhiệm của mình có quyền đòi các tàu liên quan hoàn trả số tiền quá mức đó.III. Thời hiệu khởi kiện về tai nạn đâm vaĐiều 290 của Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015 quy định về thời hiệu khởi kiện về tai nạn đâm va như sau:Thời hiệu khởi kiện về tai nạn đâm va là 02 năm kể từ ngày xảy ra tai nạn.Thời hiệu khởi kiện về việc đòi hoàn trả số tiền quá mức quy định tại khoản 4 Điều 287 của Bộ luật này là 01 năm kể từ ngày trả tiền bồi thường.IV. Nguyên tắc xác định lỗi và bồi thường tổn thất trong tai nạn đâm vaĐể hiểu rõ hơn về cách xác định lỗi và bồi thường trong tai nạn đâm va, chúng ta cần xem xét những nguyên tắc quan trọng được quy định trong Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015, cụ thể tại khoản 4 Điều 287 Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 như sau:- Tàu có lỗi gây ra tai nạn đâm va: Tàu có lỗi gây ra tai nạn đâm va là tàu gây ra sự đâm va do có hành động hoặc sự sơ suất trong việc trang bị, điều khiển, quản lý tàu; trong việc chấp hành quy tắc phòng ngừa đâm va trên biển và quy định bảo đảm an toàn hàng hải; do không thực hiện những tập quán nghề nghiệp cần thiết.- Phân bổ trách nhiệm bồi thường: Trường hợp có hai hoặc nhiều tàu cùng có lỗi trong một tai nạn đâm va thì trách nhiệm bồi thường được phân bổ tùy theo mức độ lỗi của mỗi bên; nếu mức độ lỗi bằng nhau hoặc khi không xác định cụ thể mức độ lỗi của mỗi bên thì trách nhiệm bồi thường được phân bổ đều cho tất cả các bên.- Trường hợp không xác định lỗi: Khi chưa xác định được lỗi một cách rõ ràng thì không tàu nào bị coi là đã có lỗi gây ra tai nạn đâm va.- Bồi thường tính mạng, thương tích hoặc tổn hại khác về sức khỏe con người: Trong trường hợp bồi thường tính mạng, thương tích hoặc tổn hại khác về sức khỏe con người, các tàu có lỗi phải chịu trách nhiệm liên đới. Tàu đã bồi thường vượt quá trách nhiệm của mình có quyền đòi các tàu liên quan hoàn trả số tiền quá mức đó.V. Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiệnTrong trường hợp tai nạn đâm va do các nguyên nhân bất khả kháng, thời gian xảy ra tai nạn không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự, thời hiệu yêu cầu giải quyết việc dân sự theo quy định của Điều 156 Bộ luật Dân sự năm 2015. Thời gian không tính vào thời hiệu khởi kiện vụ án dân sự bao gồm:Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan làm cho chủ thể có quyền khởi kiện, quyền yêu cầu không thể khởi kiện, yêu cầu trong phạm vi thời hiệu.Sự kiện bất khả kháng là sự kiện xảy ra một cách khách quan không thể lường trước được và không thể khắc phục được mặc dù đã áp dụng mọi biện pháp cần thiết và khả năng cho phép.Trở ngại khách quan là những trở ngại do hoàn cảnh khách quan tác động làm cho người có quyền, nghĩa vụ dân sự không thể biết về việc quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm hoặc không thể thực hiện được quyền, nghĩa vụ dân sự của mình.Kết luậnTrong trường hợp tai nạn đâm va do các nguyên nhân bất khả kháng, việc xử lý thiệt hại được quy định rất cụ thể trong Bộ luật Hàng hải Việt Nam năm 2015. Thời hiệu khởi kiện cũng được quy định rõ ràng, giúp đảm bảo quyền lợi của các bên liên quan trong vụ tai nạn đâm va này. Việc hiểu rõ quy định và thực hiện nó một cách chính xác là rất quan trọng để đảm bảo sự công bằng trong việc xử lý tai nạn đâm va trên biển.