QUY ĐỊNH PHÁP LUẬT VỀ KHIẾU NẠI KẾT LUẬN ĐIỀU TRA
Trong bất kỳ hệ thống pháp luật nào, việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân luôn là mục tiêu hàng đầu. Khiếu nại kết luận điều tra chính là một phần quan trọng của quyền này. Việc có một quy định rõ ràng về việc khiếu nại kết luận điều tra không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của công dân, mà còn tăng cường tính minh bạch và công bằng trong hệ thống tư pháp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn về quy định pháp luật liên quan đến việc này.
1.Kết luận điều tra là gì?
Kết luận điều tra vụ án hình sự là tài liệu mà Cơ quan điều tra soạn thảo sau khi kết thúc quá trình điều tra. Nó chi tiết về diễn biến chính của vụ án, các hành động điều tra thực hiện, cũng như chứng cứ đã thu được và quan điểm tiếp tục xử lý của Cơ quan điều tra.
Mỗi kết luận này cần phải chứa đầy đủ thông tin về ngày tháng, tên và chức vụ của người lập, và cả chữ ký của họ.
Pháp luật quy định rằng, trong vòng 02 ngày từ khi hoàn thành kết luận, Cơ quan điều tra cần gửi tài liệu này cùng với đề nghị truy tố hoặc quyết định đình chỉ điều tra và toàn bộ hồ sơ vụ án cho Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp. Cũng trong thời gian đó, bản kết luận và các quyết định liên quan cần được gửi tới bị can và người bào chữa.
Nếu Cơ quan điều tra đề nghị truy tố, kết luận cần nêu rõ các thông tin về hành vi vi phạm của bị can, chứng cứ liên quan, mục tiêu và động cơ của hành vi, thiệt hại gây ra, biện pháp đã áp dụng, tình tiết làm giảm hoặc tăng trách nhiệm hình sự, thông tin về bị can, cách xử lý vật chứng, nguyên nhân dẫn tới hành vi vi phạm, và các yếu tố khác quan trọng cho vụ án. Cuối cùng, kết luận phải đề xuất cách giải quyết vụ án, lý do đề nghị truy tố và quy định pháp luật áp dụng.
2. Quy trình khiếu nại kết luận điều tra từ cơ quan công an
Thời gian quy định cho việc khiếu nại kết luận điều tra:
- Lần đầu tiên bạn muốn khiếu nại, bạn có 15 ngày, bắt đầu từ khi bạn nhận hoặc biết đến quyết định hoặc hành vi tố tụng mà bạn cảm thấy vi phạm pháp luật.
- Nếu có những lý do bất khả kháng hoặc vướng mắc không do bạn gây ra, thì khoảng thời gian gặp những lý do đó sẽ không được tính vào thời hạn khiếu nại.
- Đối với việc khiếu nại lần thứ hai, bạn chỉ có 03 ngày sau khi nhận được quyết định phản hồi về việc khiếu nại của mình.
Chú ý: Chỉ có việc nhận được quyết định giải quyết khiếu nại mới được coi là căn cứ để tính thời hạn. Trong trường hợp bạn chỉ biết đến quyết định mà không thực sự nhận được nó, thì không xem xét để tính thời gian.
Thẩm quyền xử lý khiếu nại kết luận điều tra
Cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại theo Bộ luật tố tụng hình sự bao gồm các chủ thể sau đây:
- Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân các cấp.
- Chánh án của Tòa án nhân dân các cấp.
- Thủ trưởng Cơ quan Cảnh sát điều tra.
- Các cấp trưởng Cơ quan được giao tiến hành một số hoạt động điều tra.
Trong trường hợp khiếu nại liên quan đến bản kết luận điều tra của cơ quan điều tra, cơ quan tiếp nhận đơn xử lý phải chuyển đơn khiếu nại cho Viện kiểm sát cùng cấp để xem xét và giải quyết, vì các lý do sau đây:
Thứ nhất, bản kết luận điều tra là tài liệu mà cơ quan điều tra đã lập, trong đó nêu rõ diễn biến hành vi phạm tội, cung cấp các chứng cứ chứng minh tội phạm, và đưa ra ý kiến đề xuất về việc giải quyết vụ án. Bản kết luận điều tra cũng phải nêu rõ lý do và căn cứ đề nghị truy tố.
Nó thuộc nhiệm vụ và quyền hạn của thủ trưởng cơ quan điều tra, như được qui định tại Mục đ, Khoản 2, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự. Nếu có, phó thủ trưởng cơ quan điều tra cũng có quyền ký bản kết luận điều tra khi được thủ trưởng cơ quan điều tra phân công điều tra vụ án hình sự (được qui định tại Khoản 3, Điều 34 Bộ luật Tố tụng Hình sự).
Tất cả các bản kết luận điều tra đều phải nêu rõ quyết định của cơ quan điều tra về việc chuyển toàn bộ hồ sơ vụ án đến Viện kiểm sát nhân dân để đề nghị truy tố bị can trước pháp luật hoặc đình chỉ điều tra (kèm theo quyết định đình chỉ điều tra). Do đó, bản kết luận điều tra thực chất là một quyết định của cơ quan điều tra, được thủ trưởng hoặc phó thủ trưởng cơ quan điều tra ký kết thay mặt cho cơ quan điều tra.
Thứ hai, quá trình điều tra của cơ quan điều tra luôn được kiểm soát bởi Viện kiểm sát thông qua kiểm sát viên được phân công thực hiện quyền công tố và kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng đối với vụ án hình sự. Quy định về kiểm sát viên và quyền của họ được ghi trong Điều 37 của Bộ luật Tố tụng Hình sự.
3. Thời hạn giải quyết khiếu nại kết luận điều tra
Thời hạn giải quyết khiếu nại lần đầu:
- Theo Điều 475 BLTTHS 2015, Viện kiểm sát có 7 ngày từ khi nhận được khiếu nại về quyết định hoặc hành vi tố tụng của điều tra viên và Phó Thủ trưởng Cơ quan điều tra cùng cấp để xem xét.
- Đối với quyết định hoặc hành vi tố tụng của Thủ trưởng Cơ quan điều tra hoặc các quyết định tố tụng mà Viện kiểm sát đã phê chuẩn, thời hạn xem xét là 7 ngày từ khi nhận được khiếu nại.
Thời hạn giải quyết khiếu nại lần thứ hai:
- Nếu người khiếu nại không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại của Viện kiểm sát về các quyết định hoặc hành vi tố tụng đã được phê chuẩn, họ có quyền khiếu nại lên Viện kiểm sát cấp trên. Viện kiểm sát cấp trên có 15 ngày từ khi nhận được khiếu nại để xem xét và quyết định.
- Quyết định của Viện kiểm sát cấp trên là quyết định cuối cùng. Cả người khiếu nại và Thủ trưởng Cơ quan điều tra cần tuân thủ quyết định này.
Kết luận:
Qua việc tìm hiểu về quy định pháp luật về khiếu nại kết luận điều tra, chúng ta nhận thấy sự cần thiết của một hệ thống pháp luật minh bạch và đầy đủ. Quy định này không chỉ đảm bảo quyền lợi của công dân trong việc tìm kiếm công lý mà còn góp phần nâng cao uy tín của hệ thống tư pháp và tạo niềm tin trong lòng công chúng. Để hệ thống tư pháp hoạt động hiệu quả và công bằng, mỗi cá nhân cần nắm bắt và hiểu rõ về những quy định này, từ đó biết cách bảo vệ quyền và lợi ích của mình một cách hợp pháp.