GÂY TAI NẠN GIAO THÔNG CÓ ĐƠN BÃI NẠI THÌ CÓ BỊ TRUY CỨU TRÁCH NHIỆM HÌNH SỰ?
Giao thông đô thị ngày càng trở nên phức tạp và đầy rủi ro, khi hàng triệu phương tiện tham gia vào lưu thông hàng ngày. Trong quá trình này, không thể tránh khỏi việc xảy ra tai nạn và xâm phạm luật giao thông. Khi một người gây ra vi phạm giao thông và đã có đơn bãi nại, câu hỏi thường đặt ra là liệu họ có phải đối mặt với hình phạt tù không? Bài viết này sẽ trình bày những điều cơ bản về quy định liên quan đến trường hợp này tại Việt Nam.
Điểm Khác Biệt Giữa Hình Phạt Dân Sự Và Hình Phạt Hình Sự
Căn cứ quy định tại khoản 3 Điều 29 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), để có thể được miễn trách nhiệm hình sự cần thỏa đủ 3 điều kiện sau:
- Thực hiện tội phạm nghiêm trọng do vô ý hoặc tội phạm ít nghiêm trọng gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm hoặc tài sản của người khác
- Đã tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả
- Được người bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của người bị hại tự nguyện hòa giải và đề nghị miễn trách nhiệm hình sự
Tuy nhiên, pháp luật chỉ quy định "có thể" được miễn trách nhiệm hình sự. Do đó, việc hòa giải, bồi thường cho gia đình người bị hại không mặc nhiên người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự (không phải đi tù).
Từ quy định trên, người phạm tội gây tai nạn giao thông thuộc khoản 1 Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) với lỗi vô ý hoặc thuộc khoản 2 Điều này thì có thể được xem xét miễn trách nhiệm hình sự (không bị đi tù) nếu đã bồi thường đầy đủ và có đơn bãi nại của bị hại hoặc người đại diện hợp pháp của bị hại.Trước hết, cần phải hiểu rõ sự khác biệt giữa hình phạt dân sự và hình phạt hình sự trong lĩnh vực giao thông. Điều này quyết định liệu người gây ra vi phạm giao thông có thể bị tước quyền tự do và phải đi tù hay không.
Hình Phạt Dân Sự: Hình phạt dân sự liên quan đến việc bồi thường thiệt hại cho bên bị hại, thay vì trừng phạt bằng việc tước quyền tự do. Trong trường hợp giao thông, đây thường là việc đền bù thiệt hại vật chất hoặc thương tật, bồi thường y tế, hoặc các khoản chi phí liên quan đến tai nạn.
Hình Phạt Hình Sự: Hình phạt hình sự liên quan đến việc trừng phạt bằng việc tước quyền tự do, tức là người phạm tội phải thụ án tù hoặc án treo tù. Điều này thường áp dụng cho các vi phạm nghiêm trọng như việc lái xe trong tình trạng say rượu hoặc dẫn đến tai nạn gây chết người.
Quy Định Về Hình Phạt Giao Thông Tại Việt Nam
Người nào tham gia giao thông đường bộ mà vi phạm quy định về an toàn giao thông đường bộ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm.
- Làm chết người;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 01 người mà tỷ lệ tổn thương cơ thể 61% trở lên;
- Gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của 02 người trở lên mà tổng tỷ lệ tổn thương cơ thể của những người này từ 61% đến 121%;
- Gây thiệt hại về tài sản từ 100.000.000 đồng đến dưới 500.000.000 đồng.
Đây là khung hình phạt cơ bản của Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại khoản 1 Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017)
Tại Việt Nam, hình phạt giao thông chủ yếu là hình phạt dân sự. Cụ thể, quy định về hình phạt giao thông thường bao gồm:
Tiền Phạt: Người gây ra vi phạm giao thông thường phải trả tiền phạt dựa trên loại vi phạm và mức độ nghiêm trọng của vi phạm đó. Tiền phạt này là hình phạt dân sự và không liên quan đến tù tội.
Bồi Thường Thiệt Hại: Nếu việc gây nạn giao thông dẫn đến thiệt hại về tính mạng, sức khỏe, hoặc tài sản của người khác, người gây ra vi phạm thường phải bồi thường thiệt hại cho bên bị hại.
Hủy Bằng Lái: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, người gây nạn giao thông có thể bị tước quyền lái xe trong một thời gian cố định hoặc vĩnh viễn.
Cấm Lái Xe: Người vi phạm cũng có thể bị cấm lái xe trong một thời gian cố định.
Có đơn bãi nại thì có bị khởi tố không?
Theo khoản 1 Điều 155 Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2021) quy định chỉ được khởi tố vụ án hình sự về tội phạm quy định tại khoản 1 các Điều 134, 135, 136, 138, 139, 141, 143, 155 và 156 của Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) khi có yêu cầu của bị hại hoặc người đại diện của bị hại là người dưới 18 tuổi, người có nhược điểm về tâm thần hoặc thể chất hoặc đã chết. Cụ thể gồm những tội phạm sau:
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 134)
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác trong trạng thái tinh thần bị kích động mạnh (Điều 135)
- Tội cố ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng hoặc do vượt quá mức cần thiết khi bắt giữ người phạm tội (Điều 136)
- Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác (Điều 138)
- Tội vô ý gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do vi phạm quy tắc nghề nghiệp hoặc quy tắc hành chính (Điều 139)
- Tội hiếp dâm(Điều 141)
- Tội cưỡng dâm (Điều 143)
-Tội làm nhục người khác (Điều 155)
- Tội vu khống (Điều 156)
Do đó, với Tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ tại Điều 260 Bộ luật hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) dù có đơn bãi nại thì vẫn bị khởi tố vụ án để tiến hành truy cứu trách nhiệm hình sự.
Khi Nào Người Gây Nạn Giao Thông Có Thể Đi Tù?
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vi phạm giao thông, người gây nạn giao thông có thể phải đối mặt với hình phạt tù. Các trường hợp khi người gây nạn có thể đi tù bao gồm:
Lái Xe Dưới Tác Động Của Chất Kích Thích: Nếu người gây nạn lái xe dưới tác động của chất kích thích như rượu, ma túy, hoặc các chất khác và gây ra tai nạn nghiêm trọng, họ có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Chạy Trốn Sau Tai Nạn: Nếu người gây nạn giao thông lái xe và sau đó chạy trốn mà không dừng lại để giúp đỡ nạn nhân và tham gia quá trình giải quyết sự việc, họ có thể bị xem xét hình phạt hình sự.
Gây Tai Nạn Gây Chết Người Hoặc Thương Tật Nghiêm Trọng: Nếu việc gây nạn giao thông dẫn đến tử vong hoặc thương tật nghiêm trọng cho người khác và có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng, người gây nạn có thể bị xem xét hình phạt hình sự.
Vi Phạm Nhiều Lần Vào Cùng Một Loại Lỗi Giao Thông Nghiêm Trọng: Nếu người gây nạn vi phạm nhiều lần và liên tiếp vào cùng một loại lỗi giao thông nghiêm trọng, họ có thể bị xem xét hình phạt tù.
Kết Luận
Trong hầu hết trường hợp, khi một người gây ra vi phạm giao thông và đã có đơn bãi nại, hình phạt chủ yếu sẽ là hình phạt dân sự, bao gồm tiền phạt và bồi thường thiệt hại. Tuy nhiên, trong các trường hợp nghiêm trọng, như lái xe dưới tác động của chất kích thích hoặc gây ra tai nạn gây chết người, hình phạt hình sự, bao gồm hình phạt tù, có thể áp dụng. Điều này phụ thuộc vào quy định của pháp luật và tình tiết cụ thể của từng trường hợp.
Để biết thêm thông tin về quy trình và quy định liên quan đến việc xử lý vi phạm giao thông và đơn bãi nại tại Việt Nam, bạn có thể truy cập Thủ Tục Pháp Luật. Đây là nguồn tài liệu hữu ích để hiểu rõ hơn về các quy định và quyền lợi liên quan đến vấn đề này trong ngữ cảnh pháp lý của đất nước.