Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam được hình thành trên cơ sở nào?
Trong bối cảnh kinh tế thế giới ngày càng biến động, tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam đóng một vai trò quan trọng trong quá trình phát triển kinh tế và tài chính của quốc gia. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc đảm bảo sự ổn định của thị trường tài chính và đối phó với các tác động từ ngoại tệ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam, cách nó được hình thành, và các công cụ chính sách tiền tệ được áp dụng ở Việt Nam.
I. Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam là gì?
Căn cứ khoản 5 Điều 6 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 giải thích về tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam như sau:
“Giải thích từ ngữ
Trong Luật này, các từ ngữ dưới đây được hiểu như sau:
1. Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số nghiệp vụ sau đây:
a) Nhận tiền gửi;
b) Cấp tín dụng;
c) Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản.
2. Ngoại hối bao gồm:
a) Đồng tiền của quốc gia khác hoặc đồng tiền chung châu Âu và đồng tiền chung khác được sử dụng trong thanh toán quốc tế và khu vực (sau đây gọi là ngoại tệ);
b) Phương tiện thanh toán bằng ngoại tệ, gồm séc, thẻ thanh toán, hối phiếu đòi nợ, hối phiếu nhận nợ và các phương tiện thanh toán khác;
c) Các loại giấy tờ có giá bằng ngoại tệ, gồm trái phiếu Chính phủ, trái phiếu công ty, kỳ phiếu, cổ phiếu và các loại giấy tờ có giá khác;
d) Vàng thuộc Dự trữ ngoại hối nhà nước, trên tài khoản ở nước ngoài của người cư trú; vàng dưới dạng khối, thỏi, hạt, miếng trong trường hợp mang vào và mang ra khỏi lãnh thổ Việt Nam;
đ) Đồng tiền của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong trường hợp chuyển vào và chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam hoặc được sử dụng trong thanh toán quốc tế.
3. Hoạt động ngoại hối là hoạt động của người cư trú, người không cư trú trong các giao dịch vãng lai, giao dịch vốn, sử dụng ngoại hối trên lãnh thổ Việt Nam, hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối và các giao dịch khác liên quan đến ngoại hối.
4. Dự trữ ngoại hối nhà nước là tài sản bằng ngoại hối được thể hiện trong Bảng cân đối tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước.
5. Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam là giá của một đơn vị tiền tệ nước ngoài tính bằng đơn vị tiền tệ của Việt Nam.
6. Thị trường tiền tệ là nơi giao dịch ngắn hạn về vốn.
7. Giao dịch ngắn hạn là giao dịch với kỳ hạn dưới 12 tháng các giấy tờ có giá.
8. Giấy tờ có giá là bằng chứng xác nhận nghĩa vụ trả nợ giữa tổ chức phát hành giấy tờ có giá với người sở hữu giấy tờ có giá trong một thời hạn nhất định, điều kiện trả lãi và các điều kiện khác.
9. Hệ thống thanh toán quốc gia là hệ thống thanh toán liên ngân hàng do Ngân hàng Nhà nước tổ chức, quản lý, vận hành.
10. Dịch vụ trung gian thanh toán là hoạt động làm trung gian kết nối, truyền dẫn và xử lý dữ liệu điện tử các giao dịch thanh toán giữa tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán và người sử dụng dịch vụ thanh toán.
11. Thanh tra ngân hàng là hoạt động thanh tra của Ngân hàng Nhà nước đối với các đối tượng thanh tra ngân hàng trong việc chấp hành pháp luật về tiền tệ và ngân hàng.
12. Giám sát ngân hàng là hoạt động của Ngân hàng Nhà nước trong việc thu thập, tổng hợp, phân tích thông tin về đối tượng giám sát ngân hàng thông qua hệ thống thông tin, báo cáo nhằm phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời rủi ro gây mất an toàn hoạt động ngân hàng, vi phạm quy định an toàn hoạt động ngân hàng và các quy định khác của pháp luật có liên quan.”
Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam là giá trị của một đơn vị tiền tệ nước ngoài tính bằng đơn vị tiền tệ của Việt Nam. Điều này có thể thay đổi theo thời gian và phụ thuộc vào sự biến động của thị trường tài chính quốc tế và yếu tố nội tại của nền kinh tế Việt Nam. Theo quy định của pháp luật, tỷ giá hối đoái được hình thành trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Điều này có nghĩa là Nhà nước có vai trò quản lý tỷ giá hối đoái để đảm bảo ổn định tài chính và tiền tệ trong nước.
II. Ngoài tỷ giá hối đoái thì việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia có thể dựa vào những công cụ gì?
Căn cứ Điều 10 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 quy định về các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia như sau:
“Công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định việc sử dụng công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, bao gồm tái cấp vốn, lãi suất, tỷ giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ, biện pháp khác theo quy định của Chính phủ.”
Theo quy định trên thì ngoài tỷ giá hối đoái thì việc thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia có thể dựa vào những công cụ sau:
(1) Tái Cấp Vốn: Nhà nước có thể can thiệp vào thị trường tài chính bằng cách tái cấp vốn cho các tổ chức tín dụng. Điều này có thể ảnh hưởng đến lãi suất và tạo ra sự thay đổi trong sự cung cấp và cầu đối với tiền tệ.
(2) Lãi Suất: Điều chỉnh lãi suất là một công cụ quan trọng để kiểm soát lưu thông tiền tệ trong nền kinh tế. Tỷ lệ lãi suất quyết định sự hấp dẫn của đồng tiền và có thể ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái.
(3) Dự Trữ Bắt Buộc: Dự trữ bắt buộc là số tiền mà các tổ chức tín dụng phải giữ lại tại Ngân hàng Nhà nước. Việc điều chỉnh mức này có thể ảnh hưởng đến khả năng tổ chức tín dụng cung cấp dịch vụ tài chính và tỷ giá hối đoái.
(4) Nghiệp Vụ Thị Trường Mở: Nhà nước có thể tham gia vào thị trường ngoại hối thông qua nghiệp vụ thị trường mở để kiểm soát tỷ giá hối đoái.
(5) Các Công Cụ, Biện Pháp Khác: Ngoài các công cụ nêu trên, Nhà nước còn có thể áp dụng các biện pháp khác để quản lý tiền tệ và tỷ giá hối đoái.
Lưu ý: Việc lựa chọn công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia sẽ do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước quyết định.
III. Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam được hình thành trên cơ sở nào?
Tại Điều 13 Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam 2010 quy định về tỷ giá hối đoái như sau:
“Tỷ giá hối đoái
1. Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam được hình thành trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trường có sự điều tiết của Nhà nước.
2. Ngân hàng Nhà nước công bố tỷ giá hối đoái, quyết định chế độ tỷ giá, cơ chế điều hành tỷ giá.”
Theo quy định trên, tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam được hình thành trên cơ sở cung cầu ngoại tệ trên thị trường có sự điều tiết của Nhà nước. Ngân hàng Nhà nước là cơ quan công bố tỷ giá hối đoái, quyết định chế độ tỷ giá, cơ chế điều hành tỷ giá.
Kết luận
Tỷ giá hối đoái của đồng Việt Nam là một khía cạnh quan trọng của hệ thống tài chính quốc gia, và nó ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh của nền kinh tế. Nhà nước Việt Nam sử dụng các công cụ chính sách tiền tệ để điều chỉnh tỷ giá hối đoái và đảm bảo sự ổn định của tiền tệ và tài chính. Qua việc hiểu rõ cách tỷ giá hối đoái được hình thành và cách các công cụ tiền tệ hoạt động, chúng ta có thể có cái nhìn sâu hơn về quy trình quản lý tiền tệ tại Việt Nam.