timeline_post_file6525fbd875008-Điều-kiện-để-xóa-án-tích-_63_.webp

Chủ thể nào có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng?

Tại sao cần xem xét việc thay đổi người tiến hành tố tụng?

Điều này liên quan chặt chẽ đến sự đảm bảo tính vô tư và công bằng trong quá trình thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn của họ.

Quy định pháp luật tố tụng quy định rằng người tiến hành tố tụng phải có khả năng duy trì tính vô tư và không thiên vị trong quá trình thực hiện công việc của họ. Điều này là cực kỳ quan trọng để đảm bảo rằng quyền lợi của tất cả các bên tham gia vào vụ việc đều được đối xử công bằng.

Có một số tình huống cụ thể mà người tiến hành tố tụng phải từ chối tiến hành tố tụng hoặc bị thay đổi. Đầu tiên, nếu họ có mối quan hệ gần gũi với bất kỳ bên nào trong vụ việc đó, như là đương sự, người đại diện, hoặc người thân thích của đương sự, việc này có thể dẫn đến thiên vị và không đảm bảo công bằng trong quy trình tố tụng.
Thứ hai, nếu họ đã tham gia tố tụng trong vụ việc với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đương sự, làm chứng, người giám định hoặc người phiên dịch, họ cũng cần xem xét việc từ chối hoặc thay đổi để đảm bảo không xảy ra xung đột quyền lợi hoặc độc quyền thông tin trong tố tụng.
Cuối cùng, trong trường hợp có căn cứ rõ ràng cho việc họ có thể không vô tư trong khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, điều này cũng là lý do để xem xét thay đổi người tiến hành tố tụng. Tính vô tư và công bằng là nguyên tắc cốt lõi của quá trình tố tụng, và việc đảm bảo người tiến hành tố tụng tuân thủ nguyên tắc này là quan trọng để đảm bảo công lý và hợp pháp trong hệ thống pháp luật.

Chủ thể có quyền đề nghị thay đổi người có thẩm quyền tiến hành tố tụng

Quá trình thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng có thể xảy ra khi chính họ từ chối hoặc khi họ bị thay đổi theo đề xuất của những người được Bộ Luật Tố tụng Hình sự quy định có quyền đề nghị thay đổi. Trong trường hợp người có thẩm quyền thực hiện tố tụng cần từ chối hoặc có lý do rõ ràng khác để không tiến hành tố tụng, nhưng họ không tự từ chối, thì những người sau đây có quyền đề xuất thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng:

1.Kiểm sát viên

Đây là chức vụ duy nhất trong số những người có thẩm quyền thực hiện tố tụng (bao gồm Điều tra viên, Cán bộ điều tra, Kiểm sát viên, Kiểm tra viên, Thẩm phán, Hội thẩm, Thư ký Tòa án) có quyền đề xuất thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng. Quy định này phát sinh từ chức năng của Kiểm sát viên trong việc đảm bảo tuân thủ pháp luật trong tố tụng hình sự. Trong các trường hợp quy định tại Điều 49 của Bộ Luật Tố tụng Hình sự năm 2015, nơi quy định các trường hợp phải từ chối hoặc thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng khi họ đồng thời có vai trò như bị hại, đương sự, người đại diện, người thân của bị hại, đương sự hoặc của bị can, bị cáo; đã tham gia dưới tư cách người bào chữa, người làm chứng, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật trong vụ án và có lý do rõ ràng khác để cho rằng họ có thể không đảm bảo sự vô tư khi thực hiện nhiệm vụ, Kiểm sát viên có quyền đề xuất Thủ trưởng Cơ quan Điều tra thay đổi Điều tra viên hoặc cán bộ điều tra; đề xuất Chánh án thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm, hoặc Thư ký Tòa án.

2. Người bị tạm giữ, bị can, bị cáo, bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự và người đại diện của họ

Bộ Luật Tố tụng Hình sự quy định quyền của các chủ thể trên để đề xuất thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng là để đảm bảo bảo vệ quyền và lợi ích của họ trong quá trình giải quyết vụ án hình sự. Họ muốn đảm bảo rằng quá trình xét xử của họ là công bằng và bình đẳng. Vì vậy, trước khi phiên tòa xét xử diễn ra, họ có quyền đề xuất thay đổi người thực hiện tố tụng nếu trong số các người thực hiện tố tụng, họ thấy không có sự vô tư, có quan hệ với các đương sự khác hoặc đã tham gia với một số vai trò tố tụng khác. Khi đó, họ có quyền yêu cầu thay đổi người thực hiện tố tụng mới.

3. Người bào chữa, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của bị hại, nguyên đơn dân sự, bị đơn dân sự

Quyền đề xuất thay đổi người có thẩm quyền thực hiện tố tụng có thể được thực hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong quá trình tố tụng hình sự, cho đến khi đại diện của Viện kiểm sát công bố bản cáo trạng (trong phiên tòa sơ thẩm) hoặc khi phiên tòa xét xử bắt đầu (trong phiên tòa phúc thẩm).

Thời điểm thay đổi người tiến hành tố tụng

Theo Điều 52 của Bộ luật Tố tụng hình sự 2015, đặt ra các quy định cụ thể về việc thay đổi Thẩm phán và Hội thẩm trong quá trình xét xử vụ án. Các thời điểm cụ thể được quy định như sau:

Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm trước khi mở phiên tòa do Chánh án hoặc Phó Chánh án Tòa án được phân công giải quyết vụ án quyết định. Trong trường hợp Thẩm phán là Chánh án Tòa án, quyết định thay đổi do Chánh án Tòa án trên một cấp quyết định.
Thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm tại phiên tòa do Hội đồng xét xử quyết định trước khi bắt đầu xét hỏi bằng cách biểu quyết tại phòng nghị án. Khi xem xét thay đổi thành viên nào, các thành viên của Hội đồng xét xử được phép trình bày ý kiến của họ, và quyết định được đưa ra dựa trên đa số phiếu biểu quyết.
Trong trường hợp cần phải thay đổi Thẩm phán, Hội thẩm tại phiên tòa, Hội đồng xét xử có thể ra quyết định hoãn phiên tòa.

Như vậy, Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 cho phép bị cáo yêu cầu thay đổi thành viên của Hội thẩm trước hoặc trong phiên xét xử. Nếu yêu cầu được đưa ra trong phiên tòa, quyết định về việc thay đổi thành viên sẽ dựa trên sự biểu quyết của Hội đồng xét xử, và nếu cần thiết, phiên tòa có thể được hoãn lại để thực hiện thay đổi này. Điều này bảo đảm quyền của bị cáo được đối xử công bằng và bình đẳng trong quá trình xét xử vụ án hình sự.

Kết luận

Việc quyền đề xuất thay đổi người tiến hành tố tụng là một phần quan trọng của hệ thống tố tụng hình sự để đảm bảo công bằng và tính vô tư trong quy trình tố tụng. Các chủ thể như bị cáo, người bảo vệ quyền của bị hại, và người bị tạm giữ cần có quyền yêu cầu thay đổi người tiến hành tố tụng nếu họ thấy có các yếu tố gây thiên vị hoặc không đảm bảo công bằng. Điều này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo rằng hệ thống pháp luật hoạt động một cách công bằng và bảo vệ quyền của tất cả mọi người.