CƠ CHẾ BẢO ĐẢM QUYỀN TIẾP CẬN THÔNG TIN TRONG TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
CƠ CHẾ BẢO ĐẢM QUYỀN TIẾP CẬN THÔNG TIN TRONG TỐ TỤNG HÀNH CHÍNH
1.Tòa hành chính
Đối với việc thực hiện quyền tiếp cận thông tin trong tố tụng hành chính phải kể đến hoạt động hỗ trợ tìm kiếm thông tin từ bên nắm giữ thông tin thông qua hệ thống Tòa án nhân dân, trong đó có Tòa hành chính.
Tòa án hành chính là Tòa án chuyên trách trong hệ thống Tòa án nhân dân có nhiệm vụ xét xử, giải quyết các vụ án hành chính theo quy định của pháp luật. Tòa chuyên trách hiện nay được thiết lập trong hệ thống từ Tòa án nhân dân cấp cao đến Tòa án nhân dân cấp tỉnh và Tòa án nhân dân cấp huyện.
Tòa án hành chính thực hiện chức năng tố tụng hành chính nhằm bảo đảm quyền của các đương sự trong đó có quyền tiếp cận thông tin. Việc bảo đảm các quyền này được thực hiện căn cứ vào chức năng, thẩm quyền của tòa án; Căn cứ vào tính độc lập của Tòa án; Căn cứ vào việc áp dụng pháp luật và tuân thủ pháp luật của Tòa án trong tố tụng hành chính.
Tòa hành chính có vai trò quan trọng trong việc bảo đảm quyền tiếp cận thông tin trong tố tụng hành chính bằng cách bảo đảm cho các bên tiếp cận thông tin mà tòa nắm giữ trong vụ án hành chính cũng như hỗ trợ tìm kiếm thông tin từ các bên liên quan trong vụ án hành chính. Việc hỗ trợ tìm kiếm thông tin từ các bên liên quan trong vụ án hành chính được thể hiện thông qua việc giúp đỡ, tạo điều kiện cho đương sự thực hiện quyền tiếp cận tài liệu, chứng cứ từ các nguồn khác nhau. Trong những trường hợp nhất định, Tòa hành chính áp dụng các biện pháp cần thiết để tạo điều kiện cho đương sự được thực hiện quyền tiếp cận các tài liệu, chứng cứ liên quan đến vụ án hành chính như: yêu cầu các cơ quan nhà nước cung cấp các hồ sơ, chứng cứ mà đương sự không tiếp cận được để đảm bảo tính dân chủ, tính minh bạch, chính xác, làm căn cứ giải quyết vụ án hành chính.
2. Viện kiểm sát
Theo quy định của Hiến pháp, Viện kiểm sát là cơ quan duy nhất được giao chức năng quan trọng là thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. Thông qua thực hiện chức năng của mình, Viện kiểm sát có trách nhiệm, vai trò quan trọng trong việc bảo vệ pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân nói chung và quyền tiếp cận thông tin nói riêng. Trong các vụ án hành chính, Viện kiểm sát kiểm sát các vụ án từ khi thụ lý đến khi kết thúc việc giải quyết vụ án, tham gia các phiên tòa, phiên họp của Tòa án, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong công tác thi hành bản án, quyết định của Tòa án;... Thông qua việc thực hiện chức năng này, Viện kiểm sát giúp Tòa án kịp thời sửa chữa các thiếu sót, sai lầm trong hoạt động xét xử nhằm bảo vệ quyền công dân, bảo đảm cho quyền tiếp cận thông tin của đương sự được thực hiện, cụ thể:
Đặc thù của khiếu kiện hành chính khi thụ lý, giải quyết cũng như khi thi hành án hành chính là luôn có một bên đương sự là “cơ quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước hoặc cơ quan, tổ chức được giao thực hiện quản lý hành chính nhà nước”, do vậy, đối tượng bị kiện cũng như đối tượng phải thi hành án hành chính là cơ quan nhà nước, công chức nhà nước. Hiện nay, trong tố tụng hành chính, vấn đề trách nhiệm công vụ của người bị kiện chưa được quy định đầy đủ, hợp lý dẫn đến việc bên bị kiện còn thiếu hợp tác trong việc cung cấp thông tin mà họ nắm giữ. Do vậy, khi kiểm sát việc giải quyết vụ án hành chính, Viện Kiểm sát nhân dân các cấp cần kiểm sát hoạt động tố tụng nhằm bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công dân khởi kiện trong tiếp cận thông tin cần thiết trong tố tụng hành chính.
3. Các tổ chức bổ trợ tư pháp
Với góc độ bổ trợ cho hoạt động tố tụng nói chung và trong tố tụng hành chính nói riêng thì bổ trợ tư pháp được hiểu một cách đơn giản là các hoạt động của các tổ chức bổ trợ tư pháp nhằm mục đích giúp cho cơ quan điều tra, kiểm sát, xét xử thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình, bảo vệ pháp luật và cũng là bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.
Theo tác giả: Nguyễn Trung Thành
Link tài liệu kèm theo: https://docs.google.com/document/d/1eZqltaXNAVN57j-tzhQ1k8ZKKNdnmZaa/edit?usp=drive_web&ouid=102249775144483111159&rtpof=true