Sổ đỏ bị thu hồi trong trường hợp nào?

1. Những trường hợp sổ đỏ bị thu hồi?

Theo khoản 2, Điều 106 Luật Đất đai năm 2013, Nhà nước thu hồi Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất đã cấp trong các trường hợp sau:

– Trường hợp 1. Nhà nước thu hồi toàn bộ diện tích đất trên GCNQSDĐ đã cấp;

– Trường hợp 2. Cấp đổi GCNQSDĐ đã cấp;

– Trường hợp 3. Người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp mới GCNQSDĐ;

– Trường hợp 4. GCNQSDĐ đã cấp không đúng quy định của pháp luật về đất đai, cụ thể: Cấp không đúng thẩm quyền; Không đúng đối tượng sử dụng đất; Không đúng diện tích đất; Không đủ điều kiện được cấp; Không đúng mục đích sử dụng đất hoặc thời hạn sử dụng đất hoặc nguồn gốc sử dụng đất theo quy định của pháp luật đất đai, trừ trường hợp người được cấp GCNQSDĐ đó đã thực hiện chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất theo quy định.

Ngoài các trường hợp trên thì việc thu hồi GCNQSDĐ đã cấp chỉ được thực hiện khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án nhân dân đã được thi hành (khoản 6 Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP).

Trong tất cả các trường hợp nêu trên, việc thu hồi Sổ đỏ là một quy trình quan trọng và phức tạp, nhằm đảm bảo tính công bằng và tuân thủ đúng quy định của pháp luật đất đai. Những trường hợp thu hồi GCNQSDĐ, từ việc thu hồi toàn bộ diện tích đất đến việc thu hồi GCNQSDĐ đã cấp không đúng quy định, đều cần phải đi kèm với quá trình xem xét, kiểm tra, và xác minh kỹ lưỡng. Quyết định thu hồi Sổ đỏ chỉ được thực hiện khi có sự đảm bảo rằng việc này là cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích của Nhà nước cũng như đảm bảo tuân thủ quy định về đất đai.

2. Thủ tục thu hồi Sổ đỏ thực hiện thế nào?

Theo điều 87 nghị định 43 năm 2014 của chính phủ thì thủ tục tiến hành thu hồi giấy chứng nhận quyền sử dụng đất được thực hiện như sau:

2.1 Thu hồi Sổ đỏ khi thu hồi toàn bộ diện tích đất

- Khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh và thu hồi đất để phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng thì người sử dụng đất có nghĩa vụ nộp Sổ đỏ đã cấp trước khi được nhận tiền bồi thường, hỗ trợ. Tổ chức làm nhiệm vụ bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm thu Sổ đỏ đã cấp chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý.

- Trường hợp Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai và thu hồi đất do chấm dứt việc sử dụng đất theo pháp luật, tự nguyện trả lại đất, có nguy cơ đe dọa tính mạng con người thì người sử dụng đất nộp Sổ đỏ đã cấp trước khi bàn giao đất cho Nhà nước. Tổ chức được giao nhiệm vụ thực hiện thu hồi đất có trách nhiệm thu Sổ đỏ đã cấp và chuyển cho Văn phòng đăng ký đất đai để quản lý, trừ trường hợp cá nhân sử dụng đất chết mà không có người thừa kế.

2.2 Thu hồi Sổ đỏ khi đổi Sổ đỏ, đăng ký biến động

Trường hợp cấp đổi Sổ đỏ đã cấp hoặc đăng ký biến động đất đai, tài sản gắn liền với đất mà phải cấp Sổ đỏ mới thì người sử dụng đất nộp Sổ đỏ đã cấp trước đây cùng với hồ sơ đề nghị cấp đổi Sổ đỏ, hồ sơ đăng ký biến động.

2.3 Thu hồi Sổ đỏ trong trường hợp đã cấp không đúng quy định

Theo khoản 4 Điều 87 Nghị định 43/2014/NĐ-CP (được sửa đổi bởi khoản 26 Điều 1 Nghị định 148/2020/NĐ-CP), thủ tục thu hồi Sổ đỏ đã cấp không đúng quy định của pháp luật được quy định như sau:

- Trường hợp Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết tranh chấp đất đai có bản án, quyết định có hiệu lực thi hành, trong đó có kết luận về việc thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp thì việc thu hồi Giấy chứng nhận được thực hiện theo bản án, quyết định đó;

- Trường hợp cơ quan thanh tra có văn bản kết luận Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Cơ quan nhà nước có thẩm quyền có trách nhiệm xem xét, nếu kết luận đó là đúng thì quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp;

+ Trường hợp xem xét, xác định Giấy chứng nhận đã cấp là đúng quy định của pháp luật thì phải thông báo lại cho cơ quan thanh tra.

- Trường hợp cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định:

+ Kiểm tra lại, thông báo cho người sử dụng đất biết rõ lý do;

+ Quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định;

- Trường hợp người sử dụng đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất phát hiện Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định thì gửi kiến nghị bằng văn bản đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận.

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận kiểm tra, xem xét, quyết định thu hồi Giấy chứng nhận đã cấp không đúng quy định.

Kết luận

Tóm lại, quá trình thu hồi Sổ đỏ là một phần quan trọng của quản lý và quy hoạch đất đai, đặc biệt là trong bối cảnh phát triển kinh tế và xã hội đang diễn ra nhanh chóng. Nó đòi hỏi sự cẩn trọng, sự minh bạch và sự tuân thủ đúng quy định pháp luật để đảm bảo rằng quyền lợi của tất cả các bên liên quan được bảo vệ và thúc đẩy tính công bằng và tốt lành trong việc quản lý tài sản đất đai của cả nước.